१. लोक समूहाशी संपर्क साधणे : ज्या गरीब मनोरूग्णांना मदतीची गरज आहे त्यासाठी सामूहिक पातळीवर मानसिक आरोग्य केंद्राची स्थापना करणे. एखाद्या लोकसमूहात वारंवार मानसिक आजार निर्माण होत असेल तर त्यामागचे कारणे शोधुन त्याचे कायमचे उच्चाटन करणे.
2.अप्रत्यक्ष सेवा संस्था : लोकसमूहात बदल घडून आणणे व संप्रेषण प्रक्रिया सुलभ करणे. यासाठी शासन, राजकिय पुढारी, इतर सेवाभावी संस्था व त्यातील कार्यकर्ते मानसशास्त्रज्ञ हे सर्व परस्परांना मदत करण्यास पुढे येतात. हे कार्य समाजसेवा करणारे प्रशिक्षित व अप्रशिक्षित समाजसेवक, शिक्षक, पुढारी, पोलिस अधिकारी, धर्मोपदेशक यांच्यामार्फत प्रयत्न केला जातो. त्याला 'अप्रत्यक्ष सेवा संस्था' म्हणतात.
३. अधिक कार्यक्रम सेवा संस्था : जेव्हा एखादी व्यक्ती संकटात / ताणाखाली वावरत असते तेव्हा तिला तातडीच्या मदतीची गरज असते. ती मिळाल्यास तिचा परिणाम चांगला होतो. म्हणून शाखेमार्फत आपत्ती निवारण केंद्र स्थापन केले जाते, त्याला 'अधिक कार्यक्रम सेवा' असे म्हणतात. याद्वारे आत्महत्या, अंमली पदार्थ सेवन इ. चे मानसिक आरोग्य सावरते.
प्रतिबंधन (Prevention)
मानसिक आजाराची कारणे ओळखून व ती कधी निर्माण होतात. हे जाणून आणि त्यांचे लोक शिकार होण्याआधीच त्यावर उपाय शोधणे, त्यास 'प्रतिबंधन' म्हणतात. इ.स. १९६१ मध्ये अमेरिकेत Action for Mental Health या नावाच्या संस्थेखाली लोकसमुहाचे मानसिक आरोग्य केंद्र स्थापन केले. त्यात पुढील सेवा दिल्या गेल्या.
- रूग्णांना रूग्णालयात दाखल करून त्यांचे मानसिक आरोग्य सुधारणे.
- लोक समूहातील समस्या असलेल्या व्यक्तींवर सामूहिक व वैयक्तिक उपचार करणे.
- आणीबाणीची सेवा केंद्र तयार करणे.
यामुळे शहरापासून दूर राहणाऱ्या अशिक्षित व दारिद्र्य समाजासाठी ही सामुहिक पातळीवर सेवा उपलब्ध होऊ लागल्या, असे मानसिक आरोग्य प्राथमिक प्रतिबंधन, दुय्यम प्रतिबंधन आणि तृतीय प्रतिबंधन द्वारे राबविले जातात.
){kind=link}
Social Plugin